Зинадю ҷовид монд ҳар ки накӯном зист

Тоҷикобод як ҷузъи ҷудонашавандаи Ватани азизамон Тоҷикистон аст. Ва бисёр рамзист , ки дар истиқлолият дорӣ амсоли Тоҷикистони азиз тоҷикободиҳо  низ 25 солагии аз нав таъсисёбии ноҳияашонро ҷашн мегиранд.

         Ноҳия ҳудудес, ки лиҳози маъмурӣ мустақилят дорад. Ва доштани мустақилят орзуи деринаи ин мардуми сарбаланд будааст. Солҳои 60 ӯм барҳам додани қисме аз ноҳияҳою вилоятҳо дар тамоми Иттиҳод Шӯравӣ амри Масква буд. Ва охирон , давраи заволи империя роҳбарон дарк намуданд, ки кам кардану  зам кардани як ҳудуди дигар ба инкишофи иҷтимоӣ иқтисодӣ,  истифодаи захираҳои табиӣ, идораӣ давлат мушкилот меорад.

         Аз сари нав ба эҳёи дубораи ноҳияҳои собиқ оғоз карданд. 26  феврали соли 1991 ноҳиям Тоҷикобод ташкил шуд. Дар давраи 28 соли барҳамхӯрдии ноҳия минтақаи Тоҷикобод аз ҳокимияти пуриқтидори Шуравӣ мероси кироӣ нагирифт. Ва ҳамин буд,ки ноҳияи навташкил дар иморатҳои он биноҳое фаъолияташро оғоз намуд, ки то соли 1963 ба сифати идораҳои маъмурии ноҳия арзи вуҷуд доштанд.

         Нобасомониҳои солҳои 90 ум нагузоштанд, ки бо дасту дили гарм роҳбарияти ноҳия пайи ободкори шаванд. Ноҳияи Тоҷикобод зиёдтар аз 10 сол ором набуд ва фазои мусоид барои рушди иқтисодӣ иҷтимоӣ низ фароҳам наомад ва омада ҳам наметавонист. Дороии мавҷуд будани хоҷагӣ халқи ноҳия ба торҷ рафт.

 таъмини сулҳу салоҳ раҳонидани мардум аз гуруснагию марг , ҳимояи номус ва шарафи хонаводагӣ ҷонсупорӣ менамуданд. Он шабу рӯз фаъолияти раиси аввалини ноҳия шодавон  Маҳмуд Идиев лоқи таҳсин ва як навъ қаҳрамонӣ буд. Даҳҳо ҳамсафарон ҳамаслаконаш, ки иддае аз онҳо то имрӯз ҳамроҳи мардуманд, рӯзҳо сангинро паси сар карданд. Афсӯс, ки қисате аз ин родмардон ба ин рӯзҳои нек нарасиданд. Бисёр фарзандони қобилу ватандорро аз даст додем.

         Оре, раиси аввалини ноҳияи Тоҷикобод Маҳмуд Идиев дар чунин вазъияти фалокатбор роҳбарии ноҳияро ба зимма дошт. Ӯ, ки дар вазифаҳои роҳбарикунандаи ҳизбт шӯравӣ кор карда тақрибаи бой дошт,байни обу оташ фаъолият менамуд. Вай дар вохуриҳо бо сарварони мухолифин нотарсона баромад намуда мардумро ба якдигарфаҳмӣ, сулҳу салоҳу оромӣ, ҷонибдори аз Ҳукумати конститутсионӣ даъват мекард.

         Барои аз вартаи ҳалокату гуруснагӣ раҳонидани фавҷи бузурги гурузаҳои аз водии Вахш ва дигар шаҳру ноҳияҳо ба Тоҷикобод воридгардида ҷон мекоҳонид. Кӯшиш ба харҷ медод, ки ёрии башардӯстона ба дасти ниёзмандон расад барбари ин бо даъвати раис мардум дар талу ткппаҳои бекорхобида кишти зироатҳои ғалладонагӣ дар заминҳои обӣ кишти картошкараю сабзавотро ба роҳ монданд. Новобаста ба вазъияти мураккаби сиёсӣ ташкилоту корхонаҳо фаъолияти мураттаб доштанд.

         Ин рафтори ҷавонмардонаи раис табъи дигаронро хира мекард, ашхосе буд, ки ӯро чашми дидан надоштанд. Ҳамин буд, ки 1 августи соли 1996 ӯро бо таври фоҷеавӣ ба ҳалокат расонданд ва риштаи умри марди сиёсатмадору боматонат канда шуд.

         Маҳмуд Идиев, ки ҷонибдору ташаббускори аз нав ташкил намудани ноҳияи Тоҷикобод буд, орӯз дошт, диёрашро пешрафта ва аз лиҳози иҷтимоию иқтисодӣ тарақиёфта бинад. Сарфи назар ба ҳуққабозиҳои айём ӯ пойдевори Тоҷикободи навинро гузошт ва имрӯз   орзуҳои раис амалӣ шуданд.

         Баъди марг бо Фармони Призиденти Ҷумҳурии Тоҷикистон пешвои миллат асосгузори сулҳу ваҳдат муҳтарам Эмомали Раҳмон Маҳмуд Идиев  бо ордени * Дӯстӣ* мукофонида шуд ва яке аз кӯчаҳои маркази ноҳия ба номи ин марди накуном ва зиндаёд гузошта шуд.

САДОЌАТИ ФАРЗАНДИ

САДОЌАТИ ФАРЗАНДЇ

Дўст дорам, эй падар, бо ёди ту ќишлоќро,

Сангу чўбу хору хас, њар зара-зара хокро.

Эй падар, аз бањри хотири ту об овардаам,

Бањри ободии дењат бо шимоб овардаам.

Гарчи дур аз дења бошам, дўст дорам дењаро,

Дењаи бобоиву аљдоди дурандешро.

Гарчи дўрам аз канори дења худ бо дењаам,

Доимо бо ёди ќишлоќам пур аз андешаам.

Чунки ту андар канори дења имрўз хуфтаї,

Ёд дорам, дењаро худ зодгоњам гуфтаї.

Ман намехоњам, ки бошад зодгоњат ташналаб,

Мардумонаш хору зору кўдаконаш обталаб.

Бањри шуњрат нею, хос аз бањри хотири Худо,

Бањри хотири Шумо, њам хотири халќи Худо.

Ин вазифа пеши амри дил њамесозам адо,

То шавад арвоњи покат, аз равони ман ризо.

Њар ки шуд соњибќаноат подшоњї мекунад,

Мулки дил сайќал зада ў сарфарозї мекунад.

Эй падар, аз бањри хотири ту об овардаам,

Бањри ободии дењ, бањри савоб овардаам.

Кори хайре гуфта, гар бо ин савоб овардаам,

Шод бош, ки Иншоаллоњ тўњфабоб овардаам.

Худ ќаноат кай кунам бо кори хайре як замон,

Ки ќаноат бо саховат хешї дорад њар замон.

Баъд аз ин гўям: «Худоё» пешаи ман бошад ин,

Њам шавад аз ин саховаттўшаи ман бењтарин.

Рўзи мо аз партави субњи падар оѓоз ёфт,

Аз Худо дорам умеде дар амон бошад падар.

Сояи хуршеди тобон, дар љањон бошад падар,

Офтобе ошкорову нињом бошад падар.

Бањра бардорад замин аз нури хуршеди сањар.

Гармии мењри нињон дар љисму љон бошад падар,

Ќиссаи Намруд њадиси љумлаи ањли башар.

Рањмати беохире аз ломакон бошад падар.

Нурбахши зиндагї чун офтоби равшан аст,

Пояи эмону дин дар хонадон бошад падар.

Мехўрад хуни љигар, гар бењунар гардад писар,

Рањмате, гўё ки њамчун ройгон бошад падар.

Зиндагї сарсабзї ёбад, з-ў чу аз оби њаёт,

То асоси њастиро аз ўстухон бошад падар.

Сели ѓам борад агар аз осмони зиндагї,

Бемуњобо, он замон дар новадон бошад падар.

Офтоби Њаќ зи бурљи маќдамаш ќад мекашад,

Соябони он љањон дар ин љањон бошад падар.

Дил нигањ дор, эй Муродї, ќиблаи маќсуди туст,

Њам Худо аз ту ризо бошад, ризо бошад падар.

Дар бари ќабри ту мо мањзуну њайронем падар,

Аз барои хотири ту фотињахонем падар.

Байни мову ту сари мў, фосила то осмон,

Дуриву андар фироќат сўхта бирёнем падар.

Як сари мў дурї аз ту њоли ноосуданист,

Ту биёсўдиву бе ту зору гирёнем падар.

Тан ба аслаш дарнињодї, мо ба фардї њамчу љон,

Дар људої, аз ту бе ту, љисми бељонем падар.

Аз фироќат мехўрем мо њар замон хуни љигар,

Ту биёсудиву мо гумкардасомонем падар.

Ёдгорї аз ту дар симои мо боќї ба дар,

То абад дастурхати ёди ту мехонем падар.

Одамї чун дона кишта бар замини осмон,

Дар замини осмонаш њамчунон донем падар.

Гардиши айём моро бурданист то осиё,

Бошад он рўзе, ки рўзе дар сари хонем падар.

Бо муроди дил дар оѓўши ту карда зиндагї,

Бандагї ин асту сар дар зонўят монем падар.

Нест касро чорае андар ќазову дар ќадар,

Бошад он рўзе, ки сар дар пањлўят монем падар.

Аз нигоњи нозуке бо дидаи Ботин Мурод,

Дидаву нолида мегўяд, ки мењмонем падар.

Эй падар, аз бањри побўсат салом овардаам,

Бо умеди рањмати рўњат калон овардаам.

Чун Ќаноат пеши Њаќќ дасти кушод овардааст,

Рањмати Њаќ бањрат андар дил Мурод овардааст.

ХОТИРАИ НЕК

Хотираи неки гузаштагон ва одамони бузаргро ёдоварӣ намудан  яке аз сунатҳои хуби аҷдодони мо тоҷикон мебошанд. Дар ҳадиси паёғамбар Муҳаммад саллалоҳ алаҳӣ ва олиҳӣ ва салам омадааст, ки * Хушбахт он кас, ки аз саргузашти дигарон панд гирад*. Яке аз фарзандони барӯмандт кӯҳистон Қаротегин, ходими давлатӣ,ташкилотчи моҳи, марди хоксору инсондӯст Маҳмуд Идиев буд,ки азкорҳои хайр ва некӣ ин марди наҷиб қатраи навиштан корест боифтихору шоён. Маҳмуд дилаш монандичашмаҳои кӯҳистон софу покиза, сараш монанди қуллаҳои кӯҳҳо сарбаланд, қувваташ ҳамчқн дарёи Сурхоб пуртуғён, умри пурталотум дошту амалаш оқилонаву ҷавонмардона гуфтору кирдораш устувор буд, касеро диозорӣ намекард, амммо дар кор сахтгир ва серталаб буд. Тӯли умраи кӯтоҳу бобаракаташ барои халқ ва ободонии ноҳияи Тоҷикобод ҷонбозиҳо карда номбардори водии Қаротегин буд.

Дар солҳои кориҳои роҳбариаш  бо хоксориву меҳнатдӯстӣ, ростқавливу принсипнокаш соҳиби обурӯю эътибори баланд гардид. Дар ҳалли масъалаҳои мардум ҳиссаи сазовор гузашт.Вай доимо кӯшиш мекард,ки бо роҳбарои совхоз, одамони ботаҷрибаи рӯзгордида оид ба ҳалли масъалаҳои ободии деҳот, беҳтар гардидани зисту зиндагони мардум маслиҳату машварат ороста баъд он мардумро ба иҷрои он сафарбар менамуд. Ин марди некному ситорагарм бисёр  лафзи ширину мулоим дош, Чунон рафтор мекард,ки дили касеро намеранҷонид. Ба бисёр оилаҳои камбизоъ, камбағалу корафтода, ятиму шахсони яккаву танҳо дасти ёри дароз мекард.Ҳақгӯйӣ ва некқавлӣ хислатҳои наҷиби ва буданд. Дар сарзанмини кӯҳистони Қаротегин, кишвари тозабунёду биҳиштмонанд ҷангҳои бемаънии бародаркушт ба вуқӯъ пайвастанд. Ҳама манзилу ҷойҳои зебоманзар, муассисаҳои давлатӣ, хонаи бачагона, мактабҳо, шифохона, роҳҳо, ки бо дасти худаш сохат буд дар он даврон ба харобазор табдил ёфтанд. Маҳмуд Идиев доимо ба худ савол медод: чаро байни миллати тоҷик ноизлъ хест,?Чаро мулк  вайрон ба харобазор табдил ёфт? Аз ин рафтору ин кирдор, аз ин кашмакашиҳо, фитнангезиҳо дигарон хуб баҳра бурданду куштанду ғорат намуданд. Чи қадар одамони хуб ҳалок,ҷоёҳои обол валангор гардиданд, мегуфт худ ба худ.

Маҳмуд Идиев аз ҷумла раҳбароне буд, ки дар байни обу оташ фаъолият намуд. Вай дар вохӯриҳо бо сарварони мухолифини тоҷик , бо сарварони Фронти Халқӣ нотарсона баромад карда мардумро ба якдигарфаҳмӣ, сулҳу оромӣ даъват менамуд. ВАй марди сулҳхоҳ ва сулҳҷӯй буд. Бисёр талош мекард,ки хуни одамони бегуноҳ нарезад ва миллати тоҷик нест нашавад. Барои пойдор гардидани суоҳ кӯшиши бисёр ба харҷ дод. Ин рафтори ҷавонмардонаи ӯ табъи дигаронро хира мекард, ашхосе будЮ ки чашми дидан надоштанд ӯро.Ҳамин бадбиниҳои хоинони миллат буд,ки ӯро 1 августи соли 1996 бо таври фоҷеавӣ ба ҳалокат расониданд. Он рӯзи даҳшат Тоҷикобод ҳама мардумаш мотам доштанд. Ҷасади беҷону оғуштаи хуни Маҳмуди номдор дар рӯйи замин ва дар як лаҳза риштаи умри марди сипоҳсолор канда шуд. Қуллаҳои кӯҳи сафедпӯш нола доштанд, кӯҳу даман имотам гирифта буданд. Мардуми Тоҷикобод бо оҳи ҷонгудоз нола мекарданд ва ҷасади ҳокими ноҳияи худро ба қабристони Кичигизӣ ба хоки ғамолуд супориданд.

Дар ҳадиси Паёғамбар (с.а.с) омадааст: * Онҳое, ки дар роҳи сулҳу осоиштагӣ қавмҳо ҳалок мегарданд Шаҳиди барҳақанд* Маҳмуд ИДиев номбардори миллат ва Шаҳиди роҳи ҳақ буд. Ва чуноне ,ки омадааст:

Аз хуни шаҳидони Ватан лола дамидаст,

Аз мотами сарви қадаш сарв хамида.

Дар сояи гул булбул аз ин ғусса хазида,

Халқ низ чу гул дар ғамашон ҷома дарида.  (Назархоҷа Наботов)